Wat drijft jullie om biologisch te boeren? Hoe zijn jullie hiertoe gekomen?
Als kind was ik veel in de natuur bezig. Vogelnestkastjes zetten en daarna kijken of er een nestje in zit met eieren. We hebben de omslag gemaakt toen het verplichte melkquotum eraf ging (2007). Je weet hoe een Nederlander is, die wil groeien. Dus ook bijna alle boeren. Ik ben verwonderd dat niemand toen protesteerde dat dit niet goed gaat. Was het quotum gebleven, dan had je dit nooit gehad, al die overschotten. Boeren die eigenlijk te weinig grond hadden voor hun dieren wilden geen grondgebonden landbouw, dat speelde ook mee.
Ik heb altijd een hekel gehad aan gifspuiten. We zijn rentmeesters. We mogen bouwen en bewaren, maar niet de natuur uitputten. Gangbare aardappels worden elke week een beetje bespoten. Maar dan denk ik: waar blijft dat gif? Niet alleen op het blad, het komt ook op de knol en in de grond. Het is gewoon niet goed.
Welke rol speelde jullie geloofsovertuiging bij de keus om zo te gaan boeren?
In Genesis 1 zien we dat alle dingen door God zijn geschapen. Moeten wij dan zeggen dat dat niet belangrijk is? De mens was het kroonjuweel op de schepping. Niet de dieren hebben gezondigd, maar wij! Psalm 8 laat ons zien wat God van ons vraagt in de omgang met de schepping. We kunnen gigantisch discussiëren over Bijbelvertalingen, maar met déze opdracht doen we eigenlijk niets. In de gemeente Staphorst is het aantal bioboeren op één hand te tellen.
Een eenvoudige keus is het niet. Er zitten meer kanten aan om biologisch te gaan boeren. Je maakt relatief meer kosten voor wat je produceert. En je hebt meer grond nodig per koe. Als biologische boer laat ik stroken staan bij het maaien, zodat vogels daar kunnen broeden. Economisch is het natuurlijk handiger als je 40 hectare in één keer kunt maaien. Weliswaar levert biologische melk meer op per liter, maar de kosten moet je er wel uit halen. Je startpositie bepaalt sterk of je financiering van de bank kunt krijgen als je biologisch wilt gaan boeren. Bij ons was dat het geval, we begonnen met 75 melkkoeien die we van genoeg voer konden voorzien van eigen land, nu zitten we op 100 melkkoeien. En daar hebben twee gezinnen een inkomen van. Jarno van 26 jaar – getrouwd met Lisette, zoontje van 2 jaar, verwachten in november hun tweede kind – neemt ons bedrijf over en zit bij ons in de maatschap, wij hebben zelf geen kinderen.
Hoe geven jullie zorg voor de schepping praktisch gestalte op jullie erf?
Onze boerderij staat in het prachtige slagenlandschap tussen Staphorst en de Lichtmis. Als je bij ons op het erf komt zie je veel struiken, bomen, bloemen, een groentetuin, nestkastjes. Je ziet bijen, vlinders en vogels. Het Beter Leven 3 sterren keurmerk vraagt ook om heggen, je vindt bij ons dus ook een voederhaag. We gebruiken geen bestrijdingsmiddelen. Ook geen kunstmest, maar alleen eigen mest. Het probleem van te veel mest kennen wij niet. Onze koeien krijgen gevarieerd voer: gras, grasklaver, mais in de winter en geplette gerst.
Wat is het verschil tussen een koe op jullie boerderij en op een doorsnee boerderij?
Op een gewone boerderij geeft een koe per jaar 9-10.000 liter, bij ons is dat 6500 liter. Gemiddeld worden onze koeien ook ouder, ze mogen het bij ons zogezegd rustiger aan doen, dus gaan ze langer mee. Wij gebruiken als de koe ziek is liever natuurlijke kruiden dan antibiotica. Op een doorsnee boerenbedrijf wordt prima voor het dierenwelzijn gezorgd, maar de koe moet wel zoveel melk geven, wat vaak gevolgen heeft voor haar levensduur.
Is biologisch boeren, behalve voor jullie eigen dieren, ook beter voor ons leefklimaat, voor de natuur in Nederland?
Daar ben ik van overtuigd. Als iedere boer het zou doen, zou het veel beter gaan met de natuur. De soortenrijkdom op het boerenland zou toenemen. De kwaliteit van water en bodem zouden vooruitgaan. Wormen en insecten zouden meer kansen krijgen, en daarmee ook weidevogels. Wel daalt de opbrengst per hectare. De voedingswaarde is waarschijnlijk wel hoger en zeker gezonder dan van gangbare gewassen.
Jullie kregen dit voorjaar de Gouden Grutto. Waarom kregen jullie die prijs?
We hebben inderdaad die prijs gewonnen, samen met een collega bioboer. Het was voor ons een verrassing. We zagen het als een stukje waardering. We hadden 25 hectare landbouwgrond afgerasterd. Stroomdraad eromheen, om vossen tegen te houden, want als die een nacht huishouden, is een kwart van de nesten vernield. We hebben op dat stuk land ook greppel plasdras en een halve hectare plasdras. Waar de weidevogels optimaal van profiteren. In dit gebied is de populatie weidevogels inmiddels weer op het niveau van de jaren ’60. De vogels zeggen als het ware tegen elkaar: ‘Dáár is het veilig, dáár kun je broeden’. Het kan dus wel, natuurherstel, maar het is intensief en je moet er het nodige voor doen. Vorig jaar hebben we voor het eerst de kemphaan gezien, hopelijk gaat ‘ie broeden, dat geeft een kick!
Wat zouden jullie NatuurGetrouw willen meegeven?
Het is belangrijk om kinderen en jongeren te betrekken bij de zorg voor de schepping. We hebben positieve voorbeelden nodig, mensen die het gaan uitdragen. Als je ergens niets mee hebt, ga je er ook niets voor doen. De economie, de gerichtheid op het ik, speelt ook onder christenen sterk. Hebben wij een andere levenshouding dan niet christen? Rijden in de grootste auto’s, waarom doen we dat?
Het is belangrijk om bij jezelf te beginnen. Wat is mijn koopgedrag, wat doe ik voor de natuur? Begin simpel. Zet voor deze winter een voederhuisje in je eigen tuin, en in het voorjaar een nestkastje. Pas op met plastic spullen. Koop Nederlandse producten. Het hoeft niet moeilijk te zijn.
